Kolejowe tradycje

Więzi Znicza Pruszków z Polskimi Kolejami Państwowymi 

Historia Robotniczego Klubu Sportowego „Znicz” to znacznie więcej niż tylko sportowe kroniki. To opowieść o wspólnocie, tożsamości i partnerstwie, które zrodziło się w trudnych czasach i stało się fundamentem przetrwania i rozwoju klubu. Od samych początków losy Znicza nierozerwalnie splotły się z pruszkowską koleją, a opieka Związku Zawodowego Kolejarzy (ZZK) oraz Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego (ZNTK) ukształtowała jego charakter i pozwoliła na największe sukcesy. 

Zdjęcie z lat 80 XX wiek. W tle lodowisko, a dziś w tym miejscu znajduje się hala sportowa.

W pierwszych latach działalności, po powstaniu w 1923 roku, RKS „Znicz” funkcjonował w niezwykle trudnych warunkach. Przełom nastąpił w 1933 roku, kiedy klub przeszedł pod opiekę miejscowego koła Związku Zawodowego Kolejarzy przy Warsztatach Głównych PKP (późniejszych ZNTK). Decyzja ta była naturalną konsekwencją więzi społecznych – już wtedy około 30% załogi Warsztatów stanowili działacze lub zawodnicy Znicza.

Zdjęcie z roku ok.1930-1933 przedstawiające piłkarzy, kolejarzy i mieszkańców Pruszkowa. Dzięki kołu ZZK, na czele z naczelnikiem Wojciechem Radomskim zakupiono działkę od Jana Piłsudskiego za symboliczną złotówkę pod budowę boiska. Rok później pierwsze piłkarskie drużyny rozpoczęły rozgrywki na nowym obiekcie.

Patronat kolejarzy przyniósł natychmiastowe, wymierne korzyści:

  • Stabilizacja finansowa – wsparcie ZZK zapewniło klubowi środki na prowadzenie szerokiej działalności sportowej.
  • Nowa infrastruktura – już w 1934 roku klub otrzymał nowy stadion z bieżnią i szatniami, co stanowiło ogromny skok jakościowy.
  • Wspólna tożsamość.

Działalność Znicza została ściśle zespolona z życiem pruszkowskich kolejarzy, stając się ważnym elementem lokalnej kultury robotniczej. Klub stał się miejscem nie tylko treningów, ale także spotkań towarzyskich i działalności kulturalno-oświatowej.

Symbolicznym odzwierciedleniem tej więzi był kolor niebieski, obecny w herbie i barwach Znicza. Nawiązywał on do mundurów służby mechanicznej kolei oraz stroju pracowników PKP. Ten element identyfikacji wizualnej przypominał kibicom o wspólnych korzeniach klubu i kolei, podkreślając unikalny charakter sportowej wspólnoty.

Pierwszy oficjalny mecz piłki nożnej Znicza Pruszków z drużyną Cracovi Kraków 20 maja 1932 roku. Gospodarzami tego spotkania byli zawodnicy Znicza. Był to mecz w ramach Pucharu Polski. Znicz przegrał ten mecz 2:5. Cracovia przyjechała jako mistrz Polski, Znicz grał wtedy w B klasie Warszawskiego OZPN.

Po II wojnie światowej Znicz ponownie znalazł się w kryzysie finansowym po rezygnacji dotychczasowych sponsorów. Ratunek, po raz kolejny, przyszedł ze strony kolei. Na początku 1950 roku doszło do fuzji KS „Znicz” z działającym pod patronatem ZZK przy Warsztatach Głównych PKP klubem „Kolejarz”. Nowo utworzony klub przyjął nazwę „Kolejarz” i został zgłoszony do ogólnopolskiej Federacji Sportowej.

W 1955 roku walne zgromadzenie przywróciło historyczną nazwę „Znicz”, jednak kolejarskie dziedzictwo i wsparcie pozostały silniejsze niż kiedykolwiek. Serce i sponsor klubu Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego stały się dla Znicza kimś więcej niż sponsorem – były prawdziwym partnerem, opiekunem i sympatykiem, a wielu działaczy i pracowników tych zakładów wniosło ogromny wkład w rozwój i osiągnięcia klubu. To oni, swoją ofiarnością i zaangażowaniem, przyczynili się do sukcesów i rozwoju Znicza w tych latach.

Klub zyskał stałe, roczne dofinansowanie z funduszu zakładowego. Co więcej, w trudniejszym okresie w 1966 roku, znaczna część załogi ZNTK dobrowolnie opodatkowała swoje pensje na rzecz „Znicza”, co świadczy o niezwykłej więzi łączącej pracowników z drużyną. 

Wsparcie ZNTK było wszechstronne i obejmowało: 

  • Inwestycje w infrastrukturę – zakład finansował i przeprowadzał generalne remonty boiska piłkarskiego, drenaż płyty, modernizację bieżni lekkoatletycznej, budowę kortów tenisowych, a nawet przygotowanie sezonowego lodowiska dla hokeistów, wraz z oświetleniem i trybunami dla kibiców. 
  • Wsparcie dla zawodników – wielu sportowców (ok. 80) było pracownikami ZNTK lub członkami ich rodzin. Mogli oni liczyć na zwolnienia z pracy na czas treningów z zachowaniem wynagrodzenia, zapomogi, nagrody finansowe oraz udział w obozach szkoleniowych. 
  • Organizację życia klubu – uroczystości, takie jak obchody jubileuszu 50-lecia w 1973 roku, odbywały się w Domu Kultury Kolejarza. To właśnie ZNTK poniosło główny ciężar finansowy i organizacyjny obchodów, fundując m.in. historyczny sztandar klubu, który został uroczyście wręczony przez dyrekcję zakładu. 

To dzięki kolejarskiej pasji, lojalności i wsparciu Znicz Pruszków zbudował swoją tożsamość i siłę.

Pruszków – dworzec kolejowy PKP. Zdjęcie z około 1932 r.

Dzisiejsze wsparcie naszego klubu przez PKP to nawiązanie do wspólnej przeszłości i zarazem fundament do budowania wspólnej przyszłości.

Wierzymy, że nic nie dzieje się bez przyczyny – losy MKS Znicz Pruszków i Polskich Kolei Państwowych S.A. splatają się znowu w historycznym momencie wielkich jubileuszy: przypadającej w 2025 roku 200. rocznicy pierwszego pasażerskiego przejazdu koleją oraz obchodzonego w 2026 r. 100-lecia PKP.

Więcej na ten temat znajdą Państwo w uruchomionej niedawno specjalnej witrynie internetowej 100.pkp.pl.