Początku zorganizowanej działalności sportowej w Pruszkowie oraz obecnego klubu sportowego jakim jest „Znicz” należy upatrywać już w 1922 roku, kiedy to powstał Klub Sportowy „Victoria”.
Klub ten nie posiadał statusu, władz ani nie był zarejestrowany jako organizacja sportowa, dlatego po pół roku powstały mniejsze zespoły takie jak: „Żbik”, „Samokształcenie”, „Bekas”, „Jaskółka”, „Pruszkowianka”, „Placówka” oraz „Znicz”. To właśnie ten ostatni zespół stał na czele wśród wyżej wymienionych klubów.
W 1923r. na mapie piłkarskiej Polski pojawia się TUR – Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego, którego nadrzędnym celem była działalność na płaszczyźnie kulturalno – oświatowej. Klub ten nie posiadał statusu, władz ani nie był zarejestrowany jako organizacja sportowa, dlatego po pół roku powstały mniejsze zespoły takie jak: „Żbik”, „Samokształcenie”, „Bekas”, „Jaskółka”, „Pruszkowianka”, „Placówka” oraz „Znicz”. To właśnie ten ostatni zespół stał na czele wśród wyżej wymienionych klubów.
Do roku 1925 zespół z Pruszkowa rozgrywał jedynie mecze towarzyskie. Nadanie klubowi osobowości prawnej umożliwiło mu uczestniczenie w rozgrywkach klasy C Warszawskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej do której przystąpił w roku 1925.
„Tur” uzyskał dostęp do biblioteki, świetlicy oraz czytelni, obok klubu powstała orkiestra mandolistów i kółko dramatyczne. Szczególne znaczenie miało to w przypadku finansów, bowiem nie dysponował on swoim budżetem, dlatego organizowano imprezy, z których cały dochód trafiał do klubu. Jednak z czasem ten najważniejszy rozwój, czyli sportowy zszedł na dalszy plan, przez co nastąpił rozłam w klubie.
Zwołane 6 marca 1928 roku zebranie entuzjastów sportu dało początek nowej organizacji sportowej pod nazwą Robotniczy Klub Sportowy Znicz Pruszków.
Prezesem klubu został K. Domosławski, natomiast zarząd klubu klarował się następująco: Książak i Radomski – wiceprezesi, dr Welh – sekretarz, K.Wiktorzak – skarbnik, S.Przychodzki – gospodarz, Tomaszewski, Szkela i Misiak – członkowie zarządu. Natomiast już pół roku później Starostwo Warszawskie zatwierdziło pierwszy Status klubu RKS Znicz.
Od pierwszych dni swojego istnienia borykał się z problemami finansowymi, brakiem własnego boiska i lokalu klubowego (szatnie mieściły się w prywatnych mieszkaniach F.Tomaszewskiego czy K. Biernata). Przełom nastąpił, kiedy wykupiono za symboliczną złotówkę teren pod boisko od Jana Piłsudzkiego, Dzięki zaangażowaniu piłkarzy, współpracowników, działaczy oraz sympatyków klubu budowa boiska trwała tylko rok. Pierwsze mecze na nowym boisku odbyły się już w 1929 roku, w tamtym czasie Znicz wygrywa rozgrywki na poziomie C klasy i awansuje do B klasy. Jeszcze w tym samym czasie zespół z Pruszkowa zdobywa kolejne mistrzostwo tym razem klasy B i następny sezon rozpocznie w A klasie.
Klub pomimo sukcesów nadal borykał się z problemami finansowymi, główne dochody stanowiły imprezy organizowane przez Znicz oraz składki członkowskie. W 1929 roku Znicz otrzymał od magistratu miasta jednorazową zapomogę w wysokości 500 zł, trzy lata później nieoczekiwaną pomoc finansową zaproponował zawodnik oraz członek sekcji piłki nożnej Kazimierz Biernat, który wygrywając na loterii państwowej zakupił kompletny sprzęt sportowy dla całej drużyny piłkarskiej.
Rok 1993 przynosi klubowi duże zmiany w funkcjonowaniu. Po nawiązaniu współpracy
z Związkiem Zawodowego Kolejarzy przy Warsztatach Głównych PKP, Znicz niedługo potem mógł cieszyć się z nowego stadionu z szatniami, boiskiem do koszykówki oraz bieżnią lekkoatletyczną. Koszty całych prac wyniosły 10,5 tys. zł. Znicz uzyskał także lokal, który składał się z dwóch izb. Niedługo potem Znicz przeniósł swoją siedzibę na ulicę Kraszewskiego.
Mimo zawarcia współpracy z różnymi organizacjami klub nadal borykał się z problemami finansowymi. Dlatego postanowiono rozwiązać niektóre sekcje, takie jak: boks, kolarstwo czy hokej na lodzie. Późniejsze lata potwierdziły, że był to bardzo dobry ruch ze strony zarządu, ponieważ piłka nożna, koszykówka, lekkoatletyka, siatkówka i tenis stołowy górowały nad resztą pobliskich klubów wśród robotniczych klubów Warszawy.
Kolejnym przełomem w życiu klubu był rok 1937, kiedy Znicz wywalczył mistrzostwo A klasy Warszawskiego OZPN.
Podczas konferencji, która odbyła się w Autonomicznym Podokręgu Robotniczym (APR), ustalono, że APR wystąpi o uczestnictwo w lidze okręgowej, dwóch albo trzech drużyn robotniczych. WOZPN nie wyraził zgody na uczestnictwo więcej niż jednej drużyny, w związku z tym APR postanowiło, że w rozgrywkach wystąpi RKS „Skra”.
Kierownictwo ZZK postanawia w wyniku zaistniałych okoliczności wstrzymać rządy obecnych działaczy i powołuje nowy tymczasowy zarząd: S. Przychodzki, R. Maciaszek, W. Kuzin, J. Statkiwicz, F. Bamburski. Na obradach z dniach 12 września 1937r. władze zarządu czasowego całkowicie zawieszają działalność I drużyny piłkarskiej klubu. Równocześnie zarządzono zamknięcie stadionu oraz odebranie sprzętu sportowego od byłych członków. 12 września 1937 roku zarząd tymczasowy, który kierował się wytycznymi Zarządu Głównego ZZK oraz dobrem klubu zabronił korzystania ze stadionu i sprzętu sportowego wszystkim, którzy działali na szkodę Znicza.
Rozłam klubu doprowadził do sytuacji, w której w Pruszkowie występowały dwa zespoły piłkarskie pod tą samą nazwą, pierwszy to dawny RKS-ZZK Znicz a drugi to KS Znicz. Pod koniec 1937 roku sąd, który prawo do nazwy Znicz przyznał klubowi działającemu po opieką władz miejskich, które zapewniały fundusze na rozwój strony sportowej. Lepsze warunki finansowe i możliwość awansu do ligi okręgowej przyciągnęła nowych piłkarzy do KS Znicz. Swój akces zgłaszają: S. Szurgott, K.Barański, C. Ciesielski, A. Cieślak, T.Kurzela, F.Raczyński, W. Stochlak, S. Woźniak i założyciel a jednocześnie pierwszy prezes ZNICZA – S. Przychodzki. Zarząd KS ZNICZ przedstawiał się następująco: S. Szurgott – prezes, W. Stochlak – wiceprezes, Cz. Ciesielski – sekretarz, T. Kurzela – skarbnik, T. Makowski – gospodarz, F. Raczyński – kronikarz
Znicz utrzymywał się głównie z funduszy od miasta oraz od Pruszkowskiej Fabryki Ołówków St. Majewski. W klubie działały dwie sekcje: boks oraz piłka nożna. Ta druga rozpoczęła rozgrywki w lidze okręgowej. W tym samym roku trenerem pruszkowskiego zespołu został wysokiej klasy fachowiec jakim był Laszlo Marko. Do niecodziennej sytuacji doszło podczas inauguracji rozgrywek w Pruszkowie,kiedy to ze względu na zamknięty stadion i szatnie, zawodnicy włamali się i zagrali na obiektach należących do ZZK i zwyciężyli 2:0 z „Czarnymi” Radom.
Jednak nadszedł nowy rozdział rozwoju klubu , który zapoczątkowany był wybuchem II Wojny Światowej.
Wprowadzone przez okupanta rządy i represje, uniemożliwiały funkcjonowanie klubu. Pod opieką trenera T.Kurzeli zawodnicy w 1941r. podczas zorganizowanego meczu z „Varsovią” zostali rozpędzeni i ostrzelani przez żandarmerie niemiecką. Wielu z zawodników Znicza przystąpiło do walki z okupantem: Stanisław Czajka, Władysław Hip, Karol Kalinowski, Stanisław Komosiński, Zygmunt Stępniewski.
Rok 1945 to data która przynosi Polsce wyzwolenie. Wiosną tego samego roku dochodzi do pierwszego po wojnie spotkania zarządu. Prezesem klubu zostaje K. Kozłowski, reaktywowane tym samym zostają dwie sekcje: piłka nożna i piłka koszykowa. Najważniejszą rzeczą podjętą na zarządzie jest pozostanie przy nazwie RKS Znicz. Nowym trenerem zespołu zostaje Tadeusz Korbas. Dwa lata po zakończeniu wojny patronat nad klubem obejmują Zakłady Materiałów Biurowych (niegdyś Fabryka Ołówków Majewskiego) i Zakłady Chemiczne. Jednak już w 1949r. zakłady te przestają dofinansowywać ZNICZ i klub staje w trudnej sytuacji materialnej.
W tym samym roku Znicz wygrywa rozgrywki A klasy, jednak w walce o wejście do wyższej klasy rozgrywkowej (II Liga) przegrywa w decydującym meczu 1:3. Głównymi zawodnikami klubu w tamtym okresie byli: : Z.Stępniewski, J. Kłosiewicz, T. Krwawczyk, St. Kotlarski, W. Dudkiewicz, T. Zawiślak, T. Szymczak, H. Szylle, E.Lewandowski.
W 1950 roku powstaje fuzja dwóch klubów ZZK „Kolejarz” oraz RKS „Znicz”, w wyniku czego powstaje jeden klub pod nazwą KOLEJARZ.
Stworzone zostają nowe sekcje: boks, piłka siatkowa kobiet, hokej na lodzie jazda szybka, tenisa stołowego, koszykówki mężczyzn oraz sekcja kajakarska.
Na czele zarządu w 1952r. staje Henryk Kosno. Trenerem jest Stanisław Maszner, który prowadzi drużynę do kolejnego zwycięstwa w rozgrywkach A klasy, jednak znowu w decydującym meczu tym razem z Bzurą Chodaków, „Kolejarz” kapituluje 2:1. Od 1953r. „Kolejarz” zaczyna występować w lidze międzywojewódzkiej w której przez kolejne lata utrzymuje miejsca w czołówce tabeli. Główną postacią tamtego zespołu był Jacek Gmoch. Dwa lata później przywrócona zostaje dawna nazwa klubu – „Znicz”. W 1959 roku drużyna powołana zostaje do nowo utworzonej Ligi Okręgowej.
Od 1962-1965 roku Znicz dołuje i spada ostatecznie do A-klasy. Po roku Znicz wywalcza awans do Ligi Wojewódzkiej. Trenerem jest były zawodnik – T. Szymczak a do wyróżniających się w tym okresie zawodników należą: W. Rutka, B. Żurański, W. Krajewski, J. Szukała, Z. Krajewski, E. Lewandowski, M. Popławski, Wł. Ignaczak, B. Bartos, Wł. Popiński, R. Borkowski, J. Kalinowski. Wyniki drużyny nie są zbyt oszałamiające i w roku 1972 wraz z 4 innymi zespołami „Znicz” przechodzi do ligi okręgowej, gdzie zajmuje od razu w pierwszym sezonie 1 miejsce i staje się głównym pretendentem do awansu do Ligi Międzywojewódzkiej. W dodatku II drużyna ZNICZA prezentując się bardzo dobrze na poziomie A- klasy puka do bram Ligi Okręgowej. W skład sekcji Piłki nożnej wchodzą: I drużyna, II drużyna, I drużyna juniorów, II drużyna juniorów, dwie drużyny trampkarzy.
W 1973 r. po 7 letniej kadencji na stanowisku prezesa klubu Czesława Rysiewskiego, zmienia Jerzy Stasiak. Patronem klubu zostają Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Pruszkowie. Można by 21 wymieniać wielu działaczy i pracowników zakładów ale głównie nie wielka rzesza, swą ofiarnością i zaangażowaniem przyczyniła się do rozwoju i osiągnięć klubu. Najaktywniejsi z nich to: Józef Skalski, Tadeusz Kurzela, Jan Huzera, Henryk Kosno, Bolesław Sadowski i Jerzy Grzechociński.
W 1978 roku postanowiono zwrócić się do wszystkich zakładów pracy na terenie Pruszkowa, by klub uczynić międzyzakładowym. Propozycja została zaakceptowała i zespół przybrał nazwę Międzyzakładowego Klubu Sportowego Znicz Pruszków.
Niewątpliwie dużo pomogła pomoc finansowa ze strony Fabryki Obrabiarek „mechanicy”, Herbapolu, Zakładów Wytwórczo- Usługowych „Prumel” czy Porcelitu. W maju trzy lata później nastąpiło przekazanie Klubowi Znicz całego majątku w tym obiektów sportowych Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.
W 1983r. drużyna gra na poziomie A Klasy w której z roku na rok biją się o najwyższe lokaty w tabeli. Okres lat 80-osiemdziesiątych to głównie odmładzanie zespołu, intensyfikacja i systematyczność treningów pod ręką trenera Piotra Wiśnika. Ten zasłużony dla Znicza trener postanawia stworzyć w klubie nową strukturę szkoleniową (seniorzy, rezerwy seniorów, juniorzy starsi, dwie grupy juniorów młodszych,3 – 4 drużyny trampkarzy i grupy początkowe(10-12lat) + obsady kadry trenerskiej). Znicz z roku na rok rośnie w siłę, na początek występując w III lidze Polskiej. Rozwija się także sekcja jazdy szybkiej na lodzie, hokeja na lodzie oraz koszykówka.
W 1990 roku klubowi grozi upadłość ze względu na modyfikacje ustroju zakłady pracy ulegają likwidacji kończąc swą działalność, przez co klub traci patronat i sponsorów. Drużyna piłkarska gra na poziomie Ligi Okręgowej i jest to jedyna sekcja działająca w klubie. Grupa frustratów i pseudo działaczy postanawia ulżyć cierpieniom klubu i puścić w niepamięć blisko 75 – letni dorobek, setki a może i tysiące zawodników, kadry trenerskie, działaczy i sympatyków wychodząc z propozycją likwidacji klubu.
Jednak na całe szczęście dla klubu w odpowiednim momencie znajduje się grupa wielbicieli i pasjonatów sportu a w szczególności piłki kopanej, która stawia sobie za priorytet i cel odratowanie sytuacji pruszkowskiego ZNICZA. Na jej czele staje Prezes Antoni Platowski (Radny Rady Miasta Pruszkowa), pełen pomysłów, energii, konkretów, konsekwentny działacz społeczny, który bierze wszystko na swe barki i stawia pierwsze kroki w odbudowie i postawieniu klubu na nogi. Początkowo doprowadza on do uzdrowienia i stabilizacji materialnej klubu co w konsekwencji skutkuje awansem piłkarskiej drużyny „Znicza” w szeregi IV Ligi. Trzon zespołu stanowią wychowankowie pruszkowskiego zespołu, którzy często decydowali o losach rozgrywanych spotkań: Robert Deczewski, Marek Milankiewicz, Robert Kochański, Michał Kozak oraz Adam Stańczyk. Trenerem wówczas był – Tomasz Matuszewski a kierownikiem zespołu – Sylwiusz Mucha-Orliński.
Przez wiele lat Znicz występował w IV lidze, jednak w 11 czerwca 2000 roku przyszedł w Pruszkowie upragniony awans do III ligi.
Prezesem w tamtym okresie klubu był Sylwiusz Mucha Orliński, trenerem Tomasz Matuszewski. Natomiast trzon zespołu tworzyli: Marek Milankiewicz, Robert Kochański, Paweł Pazadan, Artur Kalinowski, Piotr Michaliski, Paweł Krzemiński, Michał Dumała, Mariusz Krajewski i wielu innych. Wiele osób zastanawiało się ile potrwa radość w Pruszkowie i kiedy Znicz wróci do IV ligi. Jednak nic bardziej mylnego, młodzi, pełni wiary, miłości do klubu, pełni woli walki w sezonie 2004/2005 doprowadzili do baraży o prawo gry w ówczesnej 2 ligi, czyli zapleczu ekstraklasy. To nie był jeszcze czas Znicza, którzy przegrał baraże z doświadczonym Ruchem Chorzów, pozostawiając po sobie bardzo dobre wrażenie. Na wyjeździe żółto-czerwoni pokonali Ruch 2:0 po golach Ferdinanda Chi Fona oraz świętej pamięci Iwo Zubrzyckiego. U siebie Znicz przegrał 2:4.
W kolejnym sezonie 2005/2006 Znicz wygrywa Mazowiecki Puchar Polski, pokonując w finale Mazowsze Płock 3:2, po dwóch bramkach Ślifirczyka i jednej z rzutu karnego Piotrowskiego. W tym samym roku Znicz swiętuje jeszcze jeden sukces, powstanie nowego obiektu, stadion z trybuną z prawdziwego zdarzenia, 23 który pomieści ponad 2000 osób z przyłączonym do niej budynkiem klubowym i szatniami. Sezon 2006/2007 należał już do Znicza. Pełni werwy, ambitni zawodnicy na początku pod wodzą trenera Andrzeja Blachy a następnie Leszka Ojrzyńskiego po sezonie świętowała historyczny awans do II ligi. Królem strzelców zostaje Robert Lewandowski, a do zwycięstw Znicz prowadzą tacy piłkarze jak Bartosz Wiśniewski, Radosław Majewski, Tomasz Piotrowski, Igor Lewczuk, Bartosz Osoliński i wielu innych.
Znicz małymi krokami piął się w hierarchii klubów piłkarskich w Polsce. Zespół w następnym sezonie dochodzi do 1/16 finału Pucharu Polski, gdzie przegrywa jedną bramką z Groclinem Grodzisk Wielkopolski. Wtedy tylko jednego punktu zabrakło zespołowi z Pruszkowa do awansu do elity piłkarskich drużyn w Polsce. W 2008 roku ponownie zespół dochodzi do 1/16 finału Pucharu Polski, gdzie musi uznać wyższość Cracovii Kraków, natomiast podczas spotkania z Widzewem Łódź (0:0) po raz pierwszy przy stadionie położonym przy ulicy Bohaterów Warszawy 4 zabłysły cztery słupy oświetlające boisko.
Niestety w sezonie 2009/2010 Znicz spada do II ligi, gdzie występuje do dnia dzisiejszego. Władze zespołu jednak patrząc na rozwój sportowy klubu postanawiają w 2010 oddać do użytku klubowego dwa boiska treningowe, jedno ze sztuczną nawierzchnią, natomiast drugie z trawą naturalną, które zostały wybudowane dzięki miastu. Oprócz boisk wybudowano pawilon szatniowo-sanitarny oraz dwie trybuny mieszczące po 200 miejsc każda. Rok później oficjalnie powstaje Akademia Piłkarska Znicza Pruszków, która obecnie zrzesza około 700 adeptów piłki nożnej. Rok 2015 przynosi klubowi największy sukces w Pucharze Polski w historii Znicza. Pod „batutą” trenera Dariusza Banasika i Bernarda Kapuścińskiego popularni „żółto-czerwoni” dochodzą do 1/4 finału Pucharu Polski, w którym uznać muszą wyższość wielokrotnego Mistrza Polski Lecha Poznań. Znicz pozostawił po sobie bardzo dobre wrażenie, pokonując wcześniej takie zespoły jak Odra Opole, Termalicę Bruk-Bet Nieciecza, Zagłębie Lubin czy Stal Rzeszów. W rozgrywkach Pucharu Polski wystąpili następujący zawodnicy: Michał Bigajski, Oliwer Wienczatek, Igor Biedrzycki, Arkadiusz Jędrych, Michał Kucharski, Andrzej Niewulis, Maksymilian Banaszewski, Artur Januszewski, Krzysztof Kopciński, Daniel Nawrocki, Bartosz Niksiński, Marcin Rackiewicz, Karol Grudniewski, Mateusz Muszyński, Maciej Górski, Mateusz Pielak, Michał Płotka, Paweł Tomczyk, Michał Glanowski, Daniel Kraska, Michał Zapaśnik, Adam Dobosz, Piotr Gurzęda, Adam Chrzanowski, Bartosz Żurek, Patryk Kubicki.
Jaka będzie dalsza historia Znicza Pruszków? To czas da odpowiedź na to pytanie, jednak wszyscy sympatycy mogą być pewni, że nikomu z pracowników klubu nie zabraknie serca, ambicji, woli walki do tego by Znicz stał się jednym z najważniejszych zespołów w Polsce i stawiał na rozwój swoich wychowanków. Liczymy, że wy nasi kibice, wieloletni sympatycy, młodzi adepci z Akademii będziecie z nami, będziecie nas wspierać. Bo razem jesteśmy Zniczem Pruszków! Znicz to my !
Osiągnięcia:
1945 – 3. miejsce w I Mistrzostwach Warszawy
1960 – zdobycie Pucharu Przechodniego im. Dr. Michałowicza
1973 – 2. miejsce w Pucharze XX lecia Trybuny Mazowieckiej
w sezonie 2004/05 baraże w wejście do II ligi przegrane z Ruchem Chorzów (2:4 i 2:0)
zwycięstwo w Mazowieckim Pucharze Polski 2005/06 (w finale pokonali Mazowsze Płock 3:2)
1/16 finału Pucharu Polski 2006/2007 (przegrana 1:2 (0:0) z Groclinem Grodzisk Wlkp.)
1/16 finału Pucharu Polski 2007/2008 (przegrana 2:5 (1:2) z Cracovią)
pierwsze miejsce w I grupie III ligi w sezonie 2006/07 i historyczny awans do II ligi
zwycięstwo w Mazowieckim Pucharze Polski 2006/07, 2007/2008
2008 – 5. miejsce w II lidze Polskiej 2007/08
1/16 finału Pucharu Polski 2010/2011 (przegrana 0:1 z Polonią Warszawa)
¼ finału Pucharu Polski 2014/2015 (przegrana z Lechem Poznań 1:5 i 0:1)
Źr. tekstu
Markert Z., Smuda H., Przegląd Pruszkowski (zeszyt 2), wyd. Pruszkowskie Wydawnictwo Kulturalno – Naukowe w Pruszkowie, Pruszków 1983.
Praca licencjacka Arkadiusza Jędrycha pt. „Historia i rozwój sekcji męskiej piłki nożnej klubu sportowego „MKS ZNICZ PRUSZKÓW”
Praca magisterska Kamila Dumały pt. „Kibicowska tożsamość Pruszkowa”.
Wiedza pana Wiesława Pośpiecha.
